Osteoporoza to choroba kości, która prowadzi do zmniejszenia ich gęstości i osłabienia struktury, co zwiększa podatność na złamania. Kości stają się porowate i bardziej kruche. Najczęściej w obrębie kości udowej, kręgosłupa oraz dalszej nasady kości przedramienia. Często nazywana jest „cichą chorobą”, ponieważ we wczesnych stadiach zazwyczaj nie daje specyficznych objawów, a pierwszy sygnał często stanowi właśnie złamanie, do którego może dojść nawet podczas upadku czy wykonywania codziennych czynności. Najczęściej dotyka kobiet po menopauzie oraz osoby starsze, ale może mieć też inne przyczyny, takie jak niektóre choroby czy długotrwałe przyjmowanie pewnych leków.
Główne czynniki ryzyka
- Wiek: Gęstość kości naturalnie spada z wiekiem, zwłaszcza po 40. roku życia u kobiet i 45. u mężczyzn.
- Płeć: Osteoporoza częściej występuje u kobiet, szczególnie po menopauzie, ze względu na spadek poziomu estrogenów.
- Dieta: Niedobór wapnia i witaminy D, kluczowych dla zdrowia kości.
- Styl życia: Brak aktywności fizycznej, palenie tytoniu i nadmierne spożycie alkoholu.
- Uwarunkowania genetyczne: Rodzinna historia osteoporozy.
- Inne choroby: Cukrzyca, choroby tarczycy, nadczynność przytarczyc.
- Leki: Długotrwałe przyjmowanie glikokortykosteroidów, leków immunosupresyjnych, przeciwpadaczkowych czy przeciwzakrzepowych.
Jak objawia się osteoporoza?
- Ból pleców: Często związany ze złamaniami kręgów. Może być mylony ze zmianami zwyrodnieniowymi.
- Zmiany postawy: pochylenie się do przodu, powstawanie tzw. „wdowiego garbu” w wyniku osłabienia i złamań kręgów.
- Zmniejszenie wzrostu: Utrata kilku centymetrów związana ze złamaniami kompresyjnymi kręgów.
- Złamania: Najczęściej wynikają z upadku lub urazów o niewielkiej sile, które u zdrowej osoby nie spowodowałyby złamania
Najważniejsze w profilaktyce osteoporozy są dieta i ruch!
Jedz w każdym wieku:
- nabiał – mleko, sery, twarogi, jogurty, kefiry, jajka
- ryby morskie zawierające kwasy omega -3 (np. sardynki, szprotki)
- sezam migdały, orzechy, mak
- soję, fasolę, ciecierzycę, groch
- pieczywo razowe, wieloziarniste
- natkę pietruszki, koperek, czosnek
- szpinak, brukselkę, kapustę.
Ogranicz lub zrezygnuj ze spożywania:
- wyrobów mięsnych konserwowanych fosforanami – mają negatywny wpływ na przyswajanie wapnia z przewodu pokarmowego,
- tłuszczów zwierzęcych, tłustego mięsa – zwiększają wydalanie wapnia z organizmu.
Przy zapobieganiu osteoporozie niezwykle ważna jest aktywność ruchowa w każdym wieku. Mocne mięśnie stabilizują postawę ciała i eliminują ryzyko upadku. Może to pomóc uniknąć złamań osteoporotycznych.
- Ćwiczenia fizyczne dostosuj do swoich możliwości, wieku i stanu zdrowia. Regularny spacer czy nordic walking kilka razy w tygodniu mogą mieć decydujące znaczenie przy przeciwdziałaniu rozwojowi osteoporozy.
- Najlepiej jest poświęcić 30-60 minut dziennie na aktywność fizyczną.
Obiektywną metodą sprawdzenia gęstości mineralnej kości są bezbolesne i nieinwazyjne badania densytometryczne, przeprowadzane za pomocą aparatu rentgenowskiego.
